Dış Yüzey veya Duvarlarla ilgili Sorunlar
BoyutKat ekibi olarak bu yazımızda, 3D baskıyla basılan parçalarda görülebilen dış yüzey ve dış duvar sorunlarıyla ilgili bilgiler veriyoruz. Bu sorunların nedenleri arasında genelde yanlış yapılmış dilimleme yazılımı (slicer) ayarları, basılan parçanın tasarımında yanlış bir şekilde eklenmiş destek kısımları ya da 3D yazıcının bakım zamanının gelmiş olması gibi etmenler vardır.
- Duvarlarda Oluşan Çatlak Sorunları
- Duvarların ve İç Dolgunun Zayıf veya Eksik Üretilmesi Sorunu
- Desteklerin Olduğu Kısımlarda Alt Yüzeylerin Pürüzlü Olması Sorunu
- İnce Detayların Doğru Üretilememesi (Çözünürlük) Sorunu
- Parçada Saçakların veya Küçük Dalların Oluşması Sorunu
- İlgili Makaleler
Duvarlarda Oluşan Çatlak Sorunları
Modelin köşelerinde, çatlaklar meydana gelir. Bu sorun yüksek modellerde daha sık görülür.
Sorun Neden Kaynaklanır?
Bir baskının daha yüksek katmanlarında, malzeme daha hızlı soğur. Isıtılmış baskı tablasından gelen ısı yeterli değildir. Buna ek olarak, soğutucu fan da çalışıyorsa yeni basılmış katmanın soğuması daha da hızlanır. Bu nedenle, üst tabakalardaki katmanların birbirine yapışması daha zayıf olur.
Sorun Nasıl Giderilir?
- Ekstrüder Sıcaklığını Arttır: 3D yazıcı filament kutusunun yanında yazan çalışma sıcaklığını kontrol et ve sıcaklık ayarını bu değerler içinde tutmaya çalış. Aynı sorun devam ederse baskı sıcaklığını 10ºC arttırarak tekrar dene.
- Fan Yönünü ve Fan Hızını Ayarla: Fan ayarlarını kontrol et. Fanların açık olduğundan ve modele doğru üflediğinden emin ol. Eğer her şey düzgün ise fanın hızını azalt.
Duvarların ve İç Dolgunun Zayıf veya Eksik Üretilmesi Sorunu
3D baskının bazı kısımlarının eksik olması veya dış duvar baskı kalitesinin iyi görünmesine rağmen son baskının zayıf olması durumudur. Baskının bölümlerinin gerçek modelden tamamen farklı görünmesi veya son baskıda hiçbir anlamı olmayan geometri hatalarının oluşmasıdır.
Sorun Neden Kaynaklanır?
Birleşmemiş kenarlar, şekilsiz veya garip baskılarla mı karşılaştın? Gerçek dünya ile 3D tasarım dünyası arasındaki farkı bilmen bu sorunu anlamana yardımcı olacak. Örneğin, fiziksel dünyada elindeki iki küpü birbirinin içinden geçirmeye çalışıyorsun diyelim. Bu durumda küplerin duvarları buna engel olur. Yani, küpleri birbirinin içinden geçirmek fiziksel olarak imkansızdır. 3D tasarım dünyasında ise, bu iki küpü kesiştirebilmen mümkün. Küpler bilgisayar ekranında hala bağımsız nesneler olarak görünür, ancak kullandığın dilimleme yazılımı iki küp arasında ayrım yapar. İki küpün doğru yazdırılmasını sağlamak için, iç duvarların söküp tek, bölünmemiş ve iç boşluğu olan bir nesne halinde birleştirir.
Diğer bir yaygın neden de, küp şeklinde bir modelin yüzeylerinden birinin silinmesidir. Bunun sonucu olarak parçanın tasarımı ortası delik ve beş kenarı olan bir cisim olarak ortaya çıkar. Ancak, yalnızca 3D tasarım dünyasında bu tür bir fiziksel geometri bulunmaktadır.
Dilimleme yazılımındaki dış duvarları görebilsen de, deliğin olduğu kısımdaki duvarların yalnızca iki eksende boyutları vardır. Duvarın kalınlığı olarak gördüğün üçüncü boyut sadece örnek niteliğindedir ve gerçek bir fiziksel boyuta sahip değildir. Modelin dilimlemesi söz konusu olduğunda, dilimleme yazılımı elinden gelenin en iyisini yapar ve çoğu durumda deliği onarabilir. Ancak, daha karmaşık modellerde bu onarımların pek mümkün olmayacağını söyleyebiliriz.
Sorun Nasıl Giderilir?
-
Sorunları Düzeltmek için Modelleme Yazılımı Kullan: Bu tür sorunları düzeltmenin en kolay yollarından biri modelleme yazılımı kullanmaktır. Bu programlardan en bilindikleri Blender ve Meshmixer yazılımları. Bu yazılımlar ile modellerindeki sorunları hızla çözebilir ve dilimlemeye hazır hale getirebilirsin.
-
Nesneleri Birleştir: Dilimleme yazılımını kullanmadan önce 3D modellerini düzeltmen daha iyi olacaktır. Bunu yapmak için, kesişen veya üst üste binen iki nesneyi kesiştirmek (intersect), birleştirmek (merge) veya çıkarmak (subtract) için uygun Boolean fonksiyonunu seçtiğinizden emin ol.
-
En Yeni Dilimleme Yazılımını Kullan: En yeni dilimleme yazılımlarının çoğu, kenarları birleşmeyen modelleri otomatik olarak onarabilir. Ancak, yine de parçanın basımından önce tasarımın doğru bir şekilde oluşturulup oluşturulmadığını kontrol etmende fayda var. Cura’da Düzeltme Yap: Cura dilimleme yazılımında “Expert Settings”i aç ve “Fix Horrible” altında her şeyi birleştir. Type-A seçeneğinin işaretli olduğundan emin ol.
-
Simplify3D’de Düzeltme Yap: “Process settings” bölümünde “Advanced”e tıkla ve “Non-manifold” sekmesinin yanındaki “Heal” seçeneğine tıkla.
-
Katman Görünümünü Kullan: Dilimleme yazılımında, modelinin üzerinde bilgisayarın fare imleciyle gezinmek için katman görünümünü (layer view) kullan. Böylece, sorunların nereden kaynaklandığını daha rahat görebilirsin. Katmanlar arasında hızlı bir kayma genellikle sorunu kolayca çözmeni sağlar.
Desteklerin Olduğu Kısımlarda Alt Yüzeylerin Pürüzlü Olması Sorunu
Dilimleme yazılımı ile oluşturduğun destek yapılarının bulunduğu karmaşık bir model yazdırdın. Fakat destek yapısını asıl modelden ayırdığında, yüzeyde küçük malzeme kalıntıları kaldığını görebilirsin. Kalan malzemeyi zımparalamaya veya çıkarmaya çalıştığında, parçanın genel yapısı bozulur.
Sorun Neden Kaynaklanır?
Destek yapıları 3D modellemenin önemli bir parçasıdır. Fakat yine de bir parçanın 3D baskısı için destek yapısına ihtiyaç tamamen ortadan kaldırılabilir. Bu birçok modelde, modelin kısımlarının baskı tablasına yaptığı açıya göre, modeldeki ufak bir ayarlamayla veya modelin tasarımına ayrılmaz destek yapılarının eklenmesiyle başarılır. Ayrıca, 3D yazıcının soğutucu fanı güçlüyse ve fan uygun bir şekilde yerleştirildiyse, parçadaki çoğu 50 mm’lik boşlukları ve 50º’lik baskı açılarını hiçbir destek olmadan üretebilirsin.
Cura ve Simplify3D gibi dilimleme yazılımları olağanüstü destek yapıları üretmeni sağlar ve çoğu zaman bu yapıları otomatik olarak oluşturur. Ancak, otomatik olarak oluşturulan bu destekler işini görmesine rağmen, bu yapıların asıl modelden ayrılması yine de zor olabilir. Bu yüzden, kendi destek yapılarını uygulamak daha iyi bir çözümdür. Bu durumda destekleri modeline uyarlamak için dilimleme yazılımına hakim olmanı gerektirir.
Dilimleme yazılımında (slicer) destek yapısına ince ayar yapmanı ve yapıların model yüzeyi üzerindeki etkisini en aza indirmeni sağlayan birçok seçenek bulunmaktadır. Bununla birlikte, destek ayarlarında dikkatli olmalısın. Destek yapıları modelinle temas halindedir ve her zaman yüzeyde iz bırakacaktır.
Sorun Nasıl Giderilir?
-
Çift Kafalı Ekstrüder ve Çözünebilir Destek Malzemeleri Kullan: Pahalı bir çözümdür. Ancak, baskılarının çoğu karmaşık destek yapıları gerektiriyorsa, Ultimaker 3 veya Raise3D Pro 2 gibi çift kafaya sahip 3D yazıcılar ile destek malzemesini ayrı basabilirsin. PVA gibi destek malzemeleri suda çözünerek asıl modelden kolayca ayrılırlar. Böylece, yüzeyde pürüzlü yapı oluşmadan karmaşık baskılar elde etmek için uygun bir yol sağlarlar. Ayrıca, destek yapılarını elinle veya karga burnu ile çıkaramayacağın zor modelleri suda eriyen PVA destek malzemesi ile üretebilirsin.
-
Destek Yerleşimini Kontrol Et: Çoğu dilimleme yazılımı, destek yapısının baskı tablasına mı (“Touching the Build Plate”), yoksa “her yere” (“Everywhere”) mi olacağını sorar. Çoğu model için “Touching the Build Plate” yeterlidir. “Everywhere”i seçmek modelin tüm katmanlarında destek yapısının kullanılacağı anlamına gelir. Bu da, modelinin her tarafında pürüzlü yüzeyler oluşması anlamına gelir.
-
Yazıcının Kapasitesine Göre Üret: Genellikle kullanıcılar 3D yazıcılarının boşluklar arasında filamentin sarkmadan köprü oluşturabileceğini zanneder. Nispeten dik açıları kolaylıkla basabileceğini anlamadan destek kullanırlar. Çoğu 3D yazıcı, 50 mm’lik boşluklar ve 50º’lik baskı açılarını hatasız köprüler oluşturma yeteneğine sahiptir. Sen de 3D yazıcının gerçek kapasitesini tanımak için bir deneme modeli tasarla veya buradan indir.
-
Destek Desenini Ayarla: Model tipine bağlı olarak, destek modelinde dilimleme yazılımında “Grid” deseni yerine “Zig Zag” desenine geçerek modelinin yüzeyinde iyileşme sağlayabilirsin.
-
Destek Yoğunluğunu Azalt: Dilimleme yazılımında görünümü “Layers” yani katmanlara getir ve destek yapısına göz at. Yazılım genellikle yoğun bir destek yapısı uygular. Yoğunluğu düşürürsen destekler zayıflar, ancak yazıcın iyi bir şekilde ayarlandığı sürece bu bir sorun teşkil etmez.
-
Filament Basım Sıcaklığını Düşür: Filament sıcaklık aralığını filament kutusundan veya makarasından kontrol et ve döküm ucu (nozzle) sıcaklığını filament için minimum seviyeye ayarla. Bu, katmanlar arasında daha zayıf bir bağ oluşturacak ve aynı zamanda destek yapısının çıkarılmasını kolaylaştıracaktır.
İnce Detayların Doğru Üretilememesi (Çözünürlük) Sorunu
3D yazıcın sorunsuz bir şekilde birbiri ardına baskılar alabilir. Ancak, sıra ayrıntılı bir 3D baskıya gelince beklediğin sonuçları vermeyebilir. Örneğin, bu baskı sorununda keskin olması gereken kenarlar ve köşeler eğri ve yumuşak geçişlere sahiptir. Küçük detaylara sahip modellerin üretimi istediğin gibi olmaz.
Sorun Neden Kaynaklanır?
İnce ayrıntıların üretimi söz konusu olduğunda 3D baskı kalitesini etkileyebilecek çok sayıda sorun bulunmaktadır. Düşük kaliteli 3D baskıların en yaygın nedenlerinden biri katman yüksekliğidir. 3D baskı düşük bir çözünürlüğe (yüksek katman yüksekliği) ayarlıysa, 3D yazıcın ne kadar iyi olursa olsun, ipeksi pürüzsüz baskılar elde edemezsin.
Bu sorunda, nozzle çapının modelin üretimine uygun olmaması başka bir nedendir. Nozzle çapı ve yüksek 3D baskı kalitesi arasında çok hassas bir denge vardır. Normal boyutlarda üretim için 0,4 mm çapında, ince detaylara sahip üretimler için 0,4 mm’nin altında bir çapa sahip nozzle’a ihtiyaç vardır. 0,4 mm çapından küçük nozzle’larda, 3D yazıcının hassas bir şekilde ayarlanması gerekmektedir. Aksi takdirde başka sorunlarla da karşılaşılabilir.
Yazıcının 3D yazıcı filamentini sorunsuz bir şekilde çıkartabilmesi için nozzle sıcaklığı önemlidir. Ayrıca, konu detay olduğunda, başlamadan önce nozzle’ın temiz olduğundan emin ol. En ufak bir filament birikmesi veya küçük bir tıkanma bile 3D baskıyı etkiler.
3D baskı hızının da çözünürlük üzerinde büyük etkisi vardır. Ayrıntılı baskılar için baskı hızını düşürün. Baskı hızı düştüğünde dökülen filamentin hızı düşer ve bu da filamentin geç soğumasına katkı sağlar. Bu nedenle, 3D yazıcılar gerektiğinde ekstrüder fanını en düşük ayara getirir veya tamamen kapatır.
3D yazıcı filament markaları, pürüzsüz ve istenilen ölçüde ekstrüzyon yapılması için kimyasal formüllerini ayarlamaya çalışırlar. Daha ucuz filament markaları görünüşte aynı olsalar da, kimyasal bileşimlerindeki farklılıklar filament çapının toleransında tutarsızlığa yol açar. Çap ölçüsündeki bu tutarsızlık da kendini düşük 3D baskı kalitesi olarak belli eder.
Son olarak, 3D yazıcı yatağının düz olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yatak seviyesindeki en ufak bir hata bile, modeli yüksek çözünürlükte yazdırırken nozzle’ın modele değerek şeklini bozmasına neden olabilir.
Sorun Nasıl Giderilir?
-
3D Baskı Çözünürlüğünü Arttır: Çözünürlüğü arttırarak daha sıkı katman aralığı ve daha düşük katman yüksekliği ile başarılı 3D baskılar alabilirsin.
-
Nozzle Çapını Düşür: Nozzle çapı ne kadar küçük olursa yazdırabileceğin ayrıntı o kadar yüksek kaliteli olur. Ancak, küçük çaplı nozzle aynı zamanda 3D baskıda düşük toleranslar anlamına gelir. Bu nedenle, 3D yazıcının çok iyi kalibre edilmesi gerekir. İlgili yazı: 3D Yazıcı Kalibrasyonu Nasıl Yapılır?
-
3D Yazıcının Bakımını Yap: Yanlış hizalanmış miller veya gevşek kayışlardan kaynaklanan ilave sürtünme ile baskındaki bozukluğu farkedeceksin. Her şeyin sıkı ve hizalı olduğundan emin ol.
-
Nozzle’ı Temizle: Detaylı bir baskıya başlamadan önce nozzle’ın temiz olduğundan emin ol.
-
Baskı Hızını Düşür: 3D baskı hızını düşür. Yavaş ve düzgün bir ekstrüzyon 3D yazıcının daha az hata yapmasını sağlayacaktır.
-
Kaliteli Filament Kullan: Kaliteli bir 3D yazıcı filament üreticisinden doğru filamenti seçmek, iyi kalitede baskı almanı kolaylaştırır.
-
Yatak Kalibrasyonunu Yap: Yatağın düz olup olmadığını kontrol etmek için 3D yazıcı kalibrasyon prosedürünü uygula.
Parçada Saçakların veya Küçük Dalların Oluşması Sorunu
Basılan parçanın yapıları arasında ilk bakışta göze çarpmayan plastik ipler, dallar veya saçaklar meydana gelir.
Sorun Neden Kaynaklanır?
Baskı kafası (ekstrüder) açık bir alanda, yani modelin olmadığı bir boşlukta, hareket ettiğinde (“travel move” olarak da bilinir), nozzle’dan sarkan filamentler bu saçakları meydana getirir.
Sorun Nasıl Giderilir?
-
Filament Geri Çekme (Retraction) Miktarını Ayarla: Geri çekme ayarı, yüzey kalitesi söz konusu olduğunda önemli bir faktördür ve çoğu dilimleme yazılımında etkinleştirilebilir. Fonksiyonu oldukça basittir: ekstrüder hareket etmeden önce filamenti nozzle’dan geri çeker. Bunun amacı, erimiş filamentin nozzle’dan sarkmasını ve böylece basılan parçada ince tellerin oluşmasını engellemektir.
Cura gibi çoğu dilimleme yazılımı, geri çekme “retraction” özelliğini etkinleştirme seçeneğini tek tıklamayla sunar. Bu özellik, bir dizi varsayılan parametre kullanır ve çoğunlukla bu parametreler yeterlidir. Ancak, ince ayar için daha iyi kontrol sağlayan özelleştirilebilir seçenekler de vardır. Örneğin, alttaki çözümde anlatacağımız geri çekme etkinleştirilmeden önce nozzle’ın minimum hareketi mesafesinin ayarlanması gibi.
-
Minimum Hareket Mesafesini Düşür: Bir nedenle standart geri çekme işlemini yapmıyorsan, ekstrüderi asgari hareket ettirmek en hızlı çözümdür. Sarkma ve saçaklanma durana kadar minimum hareket mesafesi değerini 0,5 mm’lik aralıklarla düşür.
-
Saçakları Kes: Üstteki öneri işe yaramıyorsa, saçakları neşter veya yan keski ile kesebilirsin.
İlgili Makaleler
- 3D Yazıcı Nedir, Nasıl Çalışır?
- Hangi 3D Yazıcıyı Nasıl Almalı?
- Ucuz 3D Yazıcı
- Yerli 3D Yazıcı
- 3D Yazıcı Sorunları
- Filament Çeşitleri
- Filament Özellikleri
- Ücretsiz 3D Modeller
- Üç Boyutlu Tasarım Nasıl Yapılır?
- Tinkercad ile Üç Boyutlu Tasarım
- FreeCAD ile Üç Boyutlu Tasarım
- 3D Yazıcılar İçin Dilimleme Yazılımları (3D Slicer)
- Cura Dilimleme Yazılımı Kurulum ve Ayarları